ΛΑΓΑΝΑ ΜΕ ΓΛΥΚΟ ΣΑΜΙΩΤΙΚΟ ΚΡΑΣΙ & ΤΑΧΙΝΙ

Το παραδοσιακό  έθιμο της λαγάνας παίζει  πρωταγωνιστικό ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς  Δευτέρας. Με αφορ­μή λοιπόν αυτή την ιδιαίτερη μέρα ας γνωρίσουμε αναλυτικότε­ρα την ιστορία της, που χάνεται στους αιώνες.

Η λαγάνα  είναι άζυμος άρτος , δηλ. παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Τέτοιος άρτος πρόχειρος εχρησιμοποιήθη από τους  Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαικό  Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα  μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” λέει  “Λαγάνα πέττεται” δηλ .”Λαγάνες γίνονται”. Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”. Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. Η ονομασία της “Καθαρά” προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως “ημέρα κάθαρσης”. Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.

Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχή­μα της “κυρα-Σαρακοστής”,που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι  όλο νηστεία.Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.

Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.

http://mysatelite.wordpress.com/2012/02/26/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%82/

ΥΛΙΚΑ-ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1 κιλό σκληρό αλεύρι

2 φακελάκια ξερή μαγιά (18 γρ η 6 κουταλάκια του γλυκού)

μισό φλυτζάνι ελαιόλαδο

1 φλυτζάνι λευκό γλυκό κρασί Σάμου ( Grand Cru)

(Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μαυροδάφνη και ότι άλλο γλυκό κρασί έχετε .

Μπορεί να σκουρύνει το ζυμάρι σας αλλά η γεύση θα είναι το ίδιο εξαίσια)

1 κουταλιά σούπας αλάτι

1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη

1 κουταλάκι του γλυκού μέλι

2 κουταλιές σούπας ταχίνι

1 ποτήρι χλιαρό νερό(280 γρ) και λίγο ακόμα αν χρειαστεί

Μπόλικο σουσάμι και μαυροκούκι (δίνει υπέροχη γεύση στην λαγάνα)

5-6 αστεροειδείς γλυκάνισους (προαιρετικά)

 

Βάζουμε σε ένα μπώλ το αλεύρι,την ζάχαρη,το αλάτι και την μαγιά..

Ανακατέψτε το μείγμα με ένα κουτάλι .

Κάντε μια λακκούβα στην μέση του αλευριού και ρίξτε μέσα το λάδι και το κρασί.

Ρίξτε το ταχίνι ,το μέλι και το νερό..

 

Προαιρετικά μπορείτε να βράσετε μέσα στο νερό που θα χρησιμοποιήσετε γλυκάνισο και να του δώσετε άρωμα ..

Αρχίστε το ζύμωμα ..

Ζυμώστε μέχρι να έχετε μια ομοιόμορφη ζύμη .

Σκεπάστε την με μια πετσέτα και τοποθετήστε το μπώλ σε ζεστό μέρος για 1 ώρα για να φουσκώσει .

Μετά το πέρας τής ώρας πιέστε το ζυμάρι να βγάλει τον αέρα του και χωρίστε το σε 2 ίσα μέρη ..

Ανοίξτε με τα δάκτυλα σας το ζυμάρι μέσα σε ταψί( πάχους περίπου ένα 1-1,5 δάκτυλο,

μην το φοβηθείτε θα φουσκώσει πάλι)που έχετε στρώσει με αντικολλητικό χαρτί .

Κάντε τις χαρακτηριστικές λακκουβίτσες της λαγάνας με τα δάκτυλα σας και βρέξτε την από πάνω με νερό  .

Πασπαλίστε με άφθονο σουσάμι και μαυροκούκι  η παπαρουνόσπορο…

Αφήστε την στην άκρη για άλλα 30 λεπτά να φουσκώσει ξανά..

Ψήστε σε προθερμασμένο φούρνο 160 -170 C για 30-35 λεπτά μέχρι να ροδίσει ελαφρά ..

Βάλτε την πάνω σε πετσέτα να κρυώσει καλά ..

Καλή Σαρακοστή  να έχετε !!

Σημείωση : Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την Κα Τατιάνα Αρβανίτη

και το Blog της < Η απόλαυση της γεύσης >(http://as-mageirepsoume.blogspot.gr/)

για την παραχώρηση της αρχικής συνταγής ..

Επίσης  ευχαριστούμε την φίλη του Koykoycook Κα Αλέκα Mαρίνη Γκάγκα

για τις πολύτιμες συμβουλές της ..

ΩΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΦΟΡΑ .. 

ΝΑ ΠΕΡΝΑΤΕ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΓΕΙΡΕΥΕΤΕ ΑΚΟΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ!

(Επιμέλεια – Εκτέλεση συνταγής:Ρένα Κώστογλου)
(Φωτογραφίες :Ρένα Κώστογλου)